PENGENALAN
Peranan ibubapa dalam Persatuan Ibu Bapa dan Guru (PIBG)
adalah sangat penting. Ini kerana bekerjasama daripada ibubapa dengan guru telah membawa banyak
faedah dan kebaikan.
Antara faedah dan kebaikan yang dinyatakan adalah seperti
membantu guru dengan lebih memahami tentang perkara kejiranan iaitu hubungan
antara ibubapa, masyarakat dan sekolah. Selain itu, juga dapat menolong guru dalam
mengurangkan klonflik dan ketegangan antara guru dengan ibubapa. Justeru itu,
peranan ibubapa dalam PIBG dapat mewujudkan satu demokratik yang dapat mengawal
pendidikan pada peringkat asas.
Tapi, kebaikan dan faedah yang dinyatakan tadi adalah secara
sampingan sahaja. Sebenarnya, peranan ibubapa
dalam PIBG adalah untuk membantu pelajar-pelajar supaya dapat membelajari
dengan lebih baik.
Menurut pencapaian pelajar lebih bermakna apabila kaum
keluarga mereka juga turut berperanan dan melibatkan diri dalam mencapai
kejayaan anak-anak mereka.
Pernyataan Masalah
Pelaksanaan PIBG di setiap sekolah adalah untuk memberi
sumbangan kepada pelajar dan merapatkan kerjasama antara ibubapa, guru dan
pihak sekolah. Kerjasama daripada ibubapa dalam PIBG adalah penting iaitu dapat meningkatkan
pencapaian akademik pelajar-pelajar. Tetapi keadaan ini mula berubah
menjadi tidak mempunyai erti yang sebenar apabila ibubapa tidak memainkan
peranan mereka dalam PIBG sekolah.
Objektif
Objektif yang ingin ditinjau dalam kajian ini adalah seperti
berikut:
a. Mengenalpasti sejauh manakah ibubapa memainkan peranan
mereka sebagai penjaga kepada anak-anak mereka.
b. Mengenalpasti sejauh manakah ibubapa memainkan peranan
mereka sebagai ahli PIBG di sekolah.
c. Mengenalpasti sebab-sebab ibubapa kurang melibatkan diri
dalam aktiviti PIBG sekolah.
d. Mengenalpasti adakah terdapat perbezaan yang signifikan
disebabkan oleh tahap pencapaian akademik pelajar, umur, jantina, status
perkahwinan, pekerjaan dan pendapatan responden terhadap penglibatan ibubapa
dalam aktiviti PIBG sekolah.
Kepentingan Kajian
Kajian ini adalah untuk mengkaji peranan ibubapa dalam PIBG
sekolah. Hasil kajian yang diperolehi digunakan untuk beberapa kepentingan.
Antara kepentingan kajian adalah :
Kepentingan kepada PIBG
Kajian ini dapat meningkatkan kesedaran ibubapa terhadap
peranan mereka dalam PIBG sekolah dan tanggungjawab yang perlu dipikul oleh
ahli-ahli PIBG sekolah. Ia juga dijadikan sebagai panduan untuk menyelesaikan
masalah-masalah yang dihadapi oleh PIBG sekolah.
Kepentingan Kepada Guru
Guru-guru dapat mengenalpasti peranan ibubapa dan peranan
sebagai ahli PIBG melalui kajian ini. Ia juga dapat menjalinkan hubungan baik
antara guru dengan ibubapa.
Kepentingan Kepada Pentadbiran Sekolah
Kajian ini juga memberi matlamat yang boleh digunakan oleh
pihak sekolah dalam merancang program PIBG yang berkesan dan dapat meningkatkan
hubungan antara sekolah, guru-guru dan ibubapa.
Di samping itu, kajian ini boleh dijadikan sebagai sumber
bahan kepada pihak berkenaan untuk menyelesaikan masalah agar semua program
yang dirancangkan dapat berjalan dengan lancar dan dijadikan sebagai pencetus
kepada pengkaji-pengkaji untuk mengkaji dengan lebih luas mengenai peranan
Persatuan Ibu bapa dan Guru-guru (PIBG) di sekolah.
PERBINCANGAN
Daripada dapatan, didapati ibubapa memainkan peranan sebagai
penjaga kepada anak-anak mereka pada tahap tinggi (min = 4.19). Analisis
menunjukkan bahawa 98.9% daripada ibubapa pelajar bersetuju dengan peranan
ibubapa kepada anak-anak adalah membantu anak-anak dalam pembinaan
akhlak.
Menurut kajian lagi, ibubapa turut mempunyai peranan ke arah
melaksanakan Wawasan
Pendidikan iaitu membantu anak-anak
mereka dari segi pembinaan sikap, tingkah laku, nilai dan akhlak.
Oleh itu, peranan ibubapa sebagai penjaga kepada anak-anak mereka
dengan membantu anak-anak dalam pembinaan akhlak adalah penting untuk
memudahkan perjalanan dan halatuju Wawasan Pendidikan.
Didapati 99.4% daripada ibubapa pelajar menyatakan bahawa sama-sama berusaha meningkatkan pelajaran anak-anak mereka
(item 1) adalah peranan utama bagi seorang ibubapa (min = 4.63). Selain itu,
terdapatnya 97.1% daripada ibubapa pelajar bersetuju dengan sentiasa mengikut perkembangan pelajaran anak-anak mereka
(item 3) juga diambil sebagai peranan yang perlu diamalkan oleh ibubapa.
Daripada dapatan kajian tersebut, kita boleh mengatakan
bahawa majoriti ibubapa adalah sangat mementingkan pelajaran anak-anak mereka.
Ini selari dengan dapatan kajian ke atas 90.2% daripada ibubapa bersetuju
bahawa sebagai ibubapa perlu mengambil berat terhadap pendidikan anak-anak
mereka.
Justeru itu, ada juga melaporkan bahawa lebih daripada
separuh responden dalam kajiannya bersetuju dengan kerjasama dalam kalangan
guru dapat meningkat pencapaian pelajar.
Jadi, pihak sekolah haruslah mengambil perhatian ke atas perkara tersebut supaya lebih ramai
ibubapa dapat memainkan peranan mereka sebagai ibubapa bertanggungjawab dan
secara tidak langsungnya dapat meningkatkan pencapaian pelajar serta
perkembangan sekolah.
Selain itu, peranan ibubapa seperti menjadi model kepada
anak-anak (item 7) juga diambil sebagai peranan yang perlu
diamalkan oleh ibubapa kepada anak-anak mereka (min = 4.48). Ini kerana ibubapa berperanan sebagai guru kepada
anak-anak mereka dalam pendidikan
informal dalam institusi keluarga, yang mana anak-anak mendapat pendidikan dari
ibubapa mereka secara praktik dan teori sebagai ikutan serta sebagai contoh
teladan kepada mereka. Walaupun mereka telah mendapat pendidikan formal dari guru
dalam institusi persekolahan, ibubapa masih tetap berperanan sebagai model
kepada anak-anak mereka. Oleh itu, sebagai ibubapa haruslah mengamalkan sikap,
tingkah laku serta nilai yang baik supaya anak-anak mereka dapat diikuti dan
dipelajari daripada mereka.
Dapatan daripada persoalan kajian 1, didapati ibubapa
bersikap positif dengan membantu guru menyelesaikan
masalah pembelajaran anak-anak (min=4.29). Di mana min skor
daripada item tersebut adalah lebih tinggi daripada item yang menyatakan bahawa
melibatkan diri sebagai sukarelawan dalam aktiviti sekolah (min=3.49). Sekali lagi dibuktikan bahawa ibubapa
adalah lebih mengambil berat terhadap masalah pembelajaran anak-anak mereka
berbanding dengan perkara yang tidak berkaitan dengan pembelajaran dan
pelajaran pelajar.
Tapi, di sini kita mengetahui bahawa kerjasama daripada ibubapa
dan guru adalah diperlukan dan ia dapat meningkatkan pencapaian akademik
pelajar-pelajar. Ini disokong dengan kajian kes yang dilakukan ke atas pelajar
didapati memperolehi keputusan yang baik dalam pelajaran apabila ibubapa turut
menyertai dalam aktiviti yang dianjurkan oleh sekolah.
Selain itu, ada juga yang berpendapat sama bahawa kedua-dua
belah pihak ibubapa dan guru-guru berganding bahu memainkan peranan masing-masing
bagi membentuk diri pelajar, bukan sahaja daripada segi pencapaian akademik bahkan
dalam pembentukan sosial.
Kefahaman ibubapa tentang peranan mereka sebagai ahli PIBG
di sekolah adalah pada tahap min yang tinggi (3.78). Daripada analisis dapatan,
didapati 92.4% daripada ibubapa pelajar bersetuju dengan berkongsi pendapat
dengan guru serta maklumat mengenai cara terbaik mendidik anak (item
23) dan 0.6% daripada mereka menyatakan tidak bersetuju maka bakinya menyatakan
tidak pasti.
Daripada dapatan kajian ini, jelaslah bahawa ibubapa berasa
peranan untuk seorang ahli PIBG adalah sanggup berkongsi pendapat diri dengan
guru agar dapat cara terbaik untuk mendidik anak-anak mereka. Ini selari dengan
pendapat yang melaporkan bahawa para ibubapa menyatakan ibubapa sebagai rakan kongsi
dalam membantu mendidik anak-anak (min = 4.22).
Daripada analisis dapatan, didapati 52.9% daripada ibubapa
pelajar menyatakan memberikan pendapat dalam
mesyuarat PIBG (item 14) adalah peranan bagi setiap ahli
PIBG. Tetapi daripada dapatan kajian ini, didapati hanya 29.1% daripada ibubapa
pelajar menyatakan bahawa sentiasa menghadirikan diri dalam
mesyuarat agung PIBG (item 13)
adalah peranan ahli PIBG.
Di mana kebanyakan daripada mereka menyatakan tidak pasti
dalam item 13 (61%). Maka dapatan kajian
ini jelas menunjukkan bahawa bilangan ibubapa yang ingin melibatkan diri dalam mesyuarat
PIBG dan aktiviti yang dianjurkan oleh PIBG adalah kurang.
Walaubagaimanapun, bagi mereka yang hadir dalam mesyuarat
pula hanya segelintir
sahaja yang ingin memberikan pendapat dalam mesyuarat, yang lain
hanya hadir dan mendiamkan diri di tepi sahaja. Pada hal, mereka mempunyai banyak komen dan
aduan terhadap sekolah dan pelajar, tetapi mereka tidak berani menyuara kerana
takut anak mereka akan diberikan layanan yang tidak adil daripada pihak sekolah
atau guru pada masa akan datang.
Oleh itu, perkara ini telah menyebabkan salah faham di
antara pihak sekolah, guru-guru dan ibubapa. Malahnya menjejaskan perjalanan bagi program
yang dianjurkan oleh persatuan.
Selain itu, didapati bahawa 46% daripada ibubapa pelajar terlibat secara aktif dalam aktiviti yang dijalankan
(item 15), 49.4% daripada mereka menyatakan tidak pasti dan hanya
4.7% daripada mereka menyatakan tidak setuju bahawa sebagai ahli PIBG perlu
terlibat secara aktif dalam aktiviti PIBG.
Sebenarnya, aktiviti PIBG diadakan untuk memberitahu ibubapa
mengenai perkembangan pelajar-pelajar mereka di sekolah. Sehubungan itu,
ibubapa mempunyai keinginan yang tinggi untuk mengetahui perkara yang berlaku
di sekolah.
Maka dengan melalui saluran ini, ibubapa berpeluang berbincang segala keperluan
dan masalah melalui aktiviti PIBG
sekolah. Jadi sebagai ahli PIBG perlu mengambil perhatian terhadap penglibatan
mereka dalam aktiviti yang dijalankan supaya objektif setiap program dapat
dicapaikan dan motivasi pelajar dalam minat belajar dapat dipertingkatkan.
Pada pandangan saya, perkembangan sesebuah sekolah dan
pelajar juga bergantung kepada pihak luar seperti sumbangan masyarakat,
kerjasama ahli persatuan dan juga penglibatan ahli dalam persatuan.
Daripada analisis dapatan kajian, ibubapa pelajar
berpandangan positif terhadap item menjelaskan bayaran yuran PIBG
dalam masa yang ditetapkan (3.73) dan membantu mendapatkan sumbangan kewangan bagi
PIBG (3.71). Ibubapa bersetuju bahawa antara kedua-dua
peranan tersebut adalah peranan yang perlu diamalkan oleh setiap ahli PIBG.
Dana atau sumber adalah penting untuk sekolah dan sesuatu persatuan.
Ini kerana dana yang dikumpulkan akan digunakan untuk mengerakkan
sekolah atau persatuan ke arah yang lebih maju dan gemilang. Selain itu, yuran yang dibayar oleh ibubapa
adalah untuk kebajikan pelajar bukan saja untuk kegunaan sekolah atau
persatuan. Di mana pungutan derma atau yuran daripada ibubapa, orang kenamaan,
syarikat atau firma akan dijadikan sumber kewangan persatuan dan sebagai
pembiayaan projek untuk sekolah.
Secara langsungnya pelajar akan dapat menikamati faedah daripada
itu. Jadi pada pandangan saya, pemansuhan yuran tahunan sekolah adalah lebih
bermakna jika yuran PIBG yang kini berbeza-beza diselaraskan.
Dapatan menunjukkan bahawa peranan ibubapa sebagai ahli PIBG
di sekolah adalah tinggi. Tetapi masalah yang timbul di sini adalah adakah
ibubapa memainkan peranan mereka sebagai ahli PIBG dengan sepenuh kepada
sekolah.
Di mana peranan ibubapa sebagai ahli PIBG adalah penting
iaitu dapat memberi kesan positif kepada pembangunan pelajar-pelajar dan
sekolah dengan secara langsung dan tidak langsung. Bagi perkara yang secara langsung, peranan ibubapa
dalam sekolah dapat membantu pihak sekolah menyelesaikan masalah seperti
masalah disiplin dan kelakuan pelajar.
Secara
tidak langsung ibubapa dapat meningkatkan pencapaian akademik anak-anak
mereka sekiranya mereka sanggup melibatkan diri dalam aktiviti sekolah dan
aktiviti PIBG. Di mana penglibatan ibubapa dalam sekolah dan aktiviti PIBG
adalah penting dalam proses pembelajaran dan pengajaran. Ibubapa kurang
melibatkan diri dalam aktiviti adalah disebabkan oleh pengaruh kesibukan dengan
kerja seharian.
Dapatan ini turut disokong dimana sememangnya kebanyakan
ibubapa sibuk dan lebih mengutamakan pekerajaan harian daripada tanggungjawab
memahami pendidikan anak-anak mereka.
Sementara itu, ada juga menyatakan bahawa separuh PIBG tidak
dapat memberikan sumbangan yang sepatutnya apabila ibubapa tidak hadir dalam
mesyuarat agung PIBG. Di mana, kebanyakan
ibubapa tersebut memberikan alasan bahawa diri sibuk dengan tugas harian
masing-masing untuk mengelakkan diri daripada hadir ke mesyuarat.
Selain itu, disebabkan aktiviti PIBG diadakan pada hari
biasa menyebabkan ibubapa pelajar tidak dapat meluangkan masa untuk melibatkan
diri. Manakala peratusan ibubapa yang
menyatakan kadang-kala bahawa mereka mungkin dapat menghadirkan diri dalam aktiviti
PIBG sekolah adalah lebih tinggi berbanding dengan peratusan yang menyatakan
kerap. Ini kerana kebanyakan ibubapa
sibuk pada hari bekerja dan mengalami kesukaran untuk mendapatkan pelepasan
daripada majikan.
Oleh itu, mereka tidak dapat memastikan bahawa mereka dapat
menghadiri diri atau tidak dalam aktiviti PIBG sekolah. Ibubapa tidak mahu
bersuara dalam mesyuarat (item 32) juga merupakan salah satu sebab yang menyebabkan
mereka kurang melibatkan diri dalam aktiviti PIBG sekolah.
Iaitu sebanyak 17.4% daripada ibubapa pelajar kerap tidak
mahu bersuara dalam mesyuarat PIBG, di mana 47.1% daripada mereka menyatakan
“kadag-kala” dan 35.5% menyatakan tidak pernah dalam item tersebut (min=1.82).
Dapatan ini disokong oleh temu bual antara pengkaji dengan
guru beliau menyatakan bahawa kebanyakan ibubapa pelajar yang kerap tidak mahu
bersuara dalam mesyuarat PIBG adalah kerana mereka jarang melibatkan diri dalam
mesyuarat yang diadakan.
Namun begitu, terdapat juga ibubapa yang jarang
menghadirikan diri dalam mesyuarat yang diadakan tetapi bersuara banyak
sekiranya hadir dan membangkang usul yang dilaksanakan. Sikap segelintir
ibubapa yang sebegini akan menimbulkan banyak masalah kepada persatuan.
Oleh itu, perkara-perkara tersebut telah dijadikan sebagai
penghalang kepada PIBG sekolah dalam menganjurkan program atau aktiviti.
Analisis dapatan menunjukkan 19.8% daripada ibubapa pelajar
menyatakan bahawa mereka kerap tidak melibatkan diri dalam aktiviti PIBG kerana
isteri atau suami sendiri tidak mahu turut serta dalam aktiviti PIBG (item
35), malahnya 47.7% daripada mereka menyatakan kadang-kala tidak ingin
melibatkan diri sebab suami atau isteri sendiri tidak mahu turut serta dan
selebihnya menyatakan tidak pernah.
Melalui dapatan ini, kita boleh merumuskan bahawa ibubapa kurang melibatkan diri dalam aktiviti PIBG sekolah kerana
dipengaruhi oleh suami atau isteri sendiri. Ini juga menunjukkan
bahawa kehadiran ibubapa dalam aktiviti PIBG sekolah adalah kurang memuaskan.
Sebenarnya, penglibatan kedua-dua ibu dan bapa dalam aktiviti
adalah penting. Ini kerana penglibatan mereka akan membawa perubahan terhadap
PIBG dan meningkatkan pencapaian akademik serta kemajuan pelajar dapat
dipertingkatkan.
Jadi, saya berasa sebagai ibubapa atau ahli PIBG perlu mengamalkan nilai
sanggup berkorban. Contohnya berkorban
masa untuk bersama dengan anak-anak mereka akan dapat melahirkan anak-anak yang
baik dan cemerlang.
Selain itu, dapatan kajian menunjukkan 9.9% daripada ibubapa
pelajar kerap menyatakan segan untuk mengeluarkan pendapat semasa mesyuarat (item
27), di mana 50% daripada mereka menyatakan kadangkala berasa segan untuk
mengeluarkan pendapat semasa mesyuarat dan 40.1% daripada mereka pula menyatakan
tidak pernah berasa segan untuk mengeluarkan pendapat semasa mesyuarat.
Sikap segan bagi ibubapa dijadikan sebagai penghalang kepada
PIBG dalam memajukan persatuan. Beliau menyatakan kebanyakan ibubapa pelajar
sekolah segan mengeluarkan pendapat semasa mesyuarat, kerana kebanyakan
daripada mereka tidak biasa bercakap di hadapan ramai dan berasa risau jika
tersalah cakap.
Faktor
segan ini wujud kemungkinan besar kerana mereka bersikap pasif dan tidak
ingin mencuba berkomunikasi dengan pihak
sekolah walaupun guru-guru. Jadi
menyebabkan mereka berasa malu semasa bercakap di hadapan ramai dan
mengakibatkan mereka tidak berani datang ke sekolah lagi.
Analisis item 26 iaitu ibubapa kurang berminat terhadap
masalah sekolah menunjukkan nilai min pada tahap sederhana
(1.79). Nilai min ini menunjukkan
ibubapa kurang berminat terhadap masalah sekolah menyebabkan mereka kurang
melibatkan diri dalam aktiviti PIBG.
Ada juga pendapat menyatakan bahawa ibubapa tidak hadir
dalam mesyuarat agung PIBG kerana mereka kurang mengambil berat terhadap
sekolah. Ini kerana ibubapa adalah lebih berminat terhadap kepentingan
pendidikan anak-anak mereka apabila berbanding dengan masalah-masalah yang
dihadapi oleh pihak sekolah.
Oleh itu, mereka kurang bertanya masalah-masalah seperti
membaiki bengkel atau makmal sekolah, masalah kekurangan tenaga mengajar,
kekurangan kelengkapan dan sebagainya di sekolah.
Namun begitu, terdapatnya banyak masalah pelajaran atau
sosial berlaku dalam kalangan pelajar yang ibubapa mereka tidak menunjukkan minat
terhadap aktiviti sekolah serta tidak menunjukkan reaksi positif terhadap
permasalahan sekolah.
Contohnya pelajar mengalami kecederaan dalam bengkel kerana
masalah kekurangan kelengkapan dan peralatan. Ini kerana ibubapa merasa
perkara-perkara yang dinyatakan tersebut adalah tanggungjawab sekolah dan
kementerian bukannya pada mereka.
Perkara ini adalah selari dengan dapatan kajian iaitu
ibubapa adalah lebih berminat untuk hadir dalam aktiviti yang dianjurkan oleh pihak
PIBG sekiranya aktiviti tersebut mempunyai kepentingan dari segi akademik
sahaja.
Dapatan-dapatan kajian di atas bukan sahaja menunjukkan
sebab-sebab ibubapa kurang melibatkan diri dalam aktiviti PIBG sekolah malahnya
juga menggambarkan PIBG tidak aktif dalam usaha meningkatkan kesedaran ibubapa terhadap
kepentingan Persatuan Ibu Bapa dan Guru (PIBG) diadakan di sekolah.
Kajian ini didapati tidak terdapatnya perbezaan signifikan
disebabkan oleh tahap pencapaian akademik pelajar, umur, jantina, status
perkahwinan, pekerjaan dan pendapatan responden terhadap penglibatan ibubapa
dalam aktiviti PIBG sekolah.
Secara rumusannya, tahap pencapaian akademik pelajar, umur, jantina,
status perkahwinan, pekerjaan dan pendapatan ibubapa tidak mempengaruhi skor
penglibatan ibubapa dalam aktiviti PIBG sekolah.
RUMUSAN
Persatuan Ibu Bapa dan Guru-guru atau ringkasnya PIBG adalah
satu organisasi yang dibentuk oleh pihak pentadbir institusi pendidikan atau
sekolah dengan kerjasama ibubapa di mana anak-anak mereka belajar di institusi pendidikan atau sekolah
berkenaan.
Matlamat asal penubuhan PIBG adalah untuk kebajikan dan
kemajuan murid-murid, agar mereka di sekolah berkenaan memperolehi faedah yang
maksimum daripada kemudahan-kemudahan pendidikan yang telah disediakan.
Setiap ahli sepatutnya menghormati perjalanan PIBG dengan
memberikan kerjasama yang teguh dengan menghadiri setiap aktiviti yang dianjurkan
oleh PIBG. Ramai dalam kalangan ibubapa berpendapatan bahawa peranan utama
untuk ibubapa kepada anak-anak mereka adalah membantu anak-anak dalam pembinaan
akhlak.
Justeru itu, ibubapa juga ingin berusaha bersama-sama dengan
guru untuk meningkatkan pelajaran anak-anak kerana mereka berasa ini merupakan
salah satu peranan yang perlu ditekankan oleh ibubapa pada masa sekarang.
Sementara itu, daripada dapatan kajian menunjukkan
segelintir ibubapa berasa melibatkan diri sebagai sukarelawan dalam aktiviti
sekolah tidak dikenalikan sebagai peranan ibubapa kepada anak-anak mereka.
Tetapi sebagai ibubapa perlulah berkelakuan sopan dan baik supaya dapat menjadi
model yang baik kepada anak-anak mereka.
Berdasarkan dapatan kajian yang didapati, sebagai ahli PIBG
sekolah perlu berperanan dalam aktiviti yang dianjurkan oleh PIBG untuk
berkongsi pendapat dengan guru serta maklumat yang mengenai cara terbaik bagi
mendidik anak-anak mereka.
Selain daripada itu, ibubapa yang memainkan peranan dalam PIBG
sekolah dapat memastikan anak-anak mereka dapat menikmati perkhidmatan yang
disediakan oleh sekolah. Kelas tambahan yang diadakan oleh sekolah juga turut
mendorong ibubapa supaya lebih berperanan dalam aktiviti PIBG di sekolah.
Dapatan kajian menunjukkan ibubapa pada masa sekarang adalah
kurang berperanan dalam aktiviti yang dianjurkan oleh pihak PIBG sekolah. Ramai
daripada ibubapa menghadapi masalah seperti tiada masa yang terluang kerana
sibuk dengan kerja seharian menyebabkan mereka tidak hadir dalam aktiviti yang dianjurkan
oleh pihak PIBG.
Selain daripada itu, suami (bapa) atau isteri (ibu) tidak
mahu turut menyertai aktiviti PIBG sekolah menyebabkan ibubapa kurang
berperanan dalam aktiviti PIBG sekolah.
Tiada ulasan:
Catat Ulasan